Czy za wypadek w drodze do pracy należy Ci się odszkodowanie?

Czym jest wypadek w drodze do pracy?

Aby dane zdarzenie zostało zakwalifikowane jako w drodze do pracy lub z pracy musi ono spełnić warunki określone w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Zgodnie z art. 57b pkt 1: „za wypadek w drodze do pracy lub z pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło w drodze do lub z miejsca wykonywania zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego, jeżeli droga ta była najkrótsza i nie została przerwana. Jednakże uważa się, że wypadek nastąpił w drodze do pracy lub z pracy, mimo że droga została przerwana, jeżeli przerwa była życiowo uzasadniona i jej czas nie przekraczał granic potrzeby, a także wówczas, gdy droga, nie będąc drogą najkrótszą, była dla ubezpieczonego, ze względów komunikacyjnych, najdogodniejsza”.

Istoty zapis znajduje się w punkcie 2. tego artykułu. Wynika z niego, że za drogę z pracy do domu lub z domu do pracy uważa się również drogę z lub do miejsca:

1) “innego zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego;

2) zwykłego wykonywania funkcji lub zadań zawodowych albo społecznych;

3) zwykłego spożywania posiłków;

4) odbywania nauki lub studiów”.

Definicja wypadku w drodze do pracy i z pracy jest zawiła. Co istotne, zdarzenie stanowiące przyczynę wypadku musi być nagłe, a dodatkowo nieprzewidywalne i niezależne od poszkodowanego. Przykłady takich zdarzeń to np. upadek w środkach komunikacji miejskiej, przewrócenie na oblodzonym chodniku czy potrącenie przez samochód. Pytanie jednak, co dokładnie ustawodawca miał na myśli, pisząc o nagłym zdarzeniu? Otóż jego przyczyna i skutek muszą wystąpić jednocześnie. Oznacza to, że za wypadek w drodze do pracy i z pracy nie może być uwzględnione zdarzenie, którego skutki chorobowe pojawiają się dopiero po pewnym okresie przekraczającym jeden dzień roboczy. Przykładem zdarzenia nagłego jest poślizgnięcie się danej osoby na oblodzonym chodniku, czego efektem było złamanie nogi.

Kolejnym ważnym czynnikiem jest to, że wypadek musi być wywołany przyczyną zewnętrzną, niezależną od człowieka. Oznacza to, że nie może on wynikać z wewnętrznych właściwości danej osoby. Jeśli np. pracownik ma problemy z sercem, a w drodze do pracy lub z pracy w wyniku tego zasłabnie i np. złamie rękę, to takie zdarzenie nie może być zakwalifikowane jako wypadek w drodze do pracy lub z pracy. Nie ma tutaj również znaczenia to, czy poszkodowany był świadomy swoich problemów zdrowotnych. Jednak są i takie zdarzenia, które mogą być spowodowane czynnikami zewnętrznymi, a mogą wynikać z wewnętrznych właściwości człowieka jak np. zawał. W takim przypadku zdarzenie to może zostać za uznane za wypadek w drodze do pracy lub z pracy, ale nie musi.

Droga do lub z pracy rozpoczyna się w mieszkaniu pracownika, jego domu lub zakładzie pracy. W przypadku domu liczy się moment jego opuszczenia – nie moment opuszczenia działki. Jeśli chodzi o osoby, które mieszkają w bloku, wypadek na klatce schodowej również zostanie uznany za wypadek w drodze do i z pracy. Co istotne, droga nie musi się zaczynać np. w miejscu zamieszkania, po czym pracownik musi natychmiast udać się do pracy. Powyżej wskazaliśmy wyjątki, takie jak drogę z miejsca lub do miejsca: 1) innego zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego; 2) zwykłego wykonywania funkcji lub zadań zawodowych albo społecznych; 3) zwykłego spożywania posiłków; 4) odbywania nauki lub studiów. Jeśli jednak w drodze do pracy czy z pracy pracownik uda się na spotkanie towarzyskie i wówczas mu się coś stanie, to takie zdarzenie nie zostanie zakwalifikowane jako wypadek w drodze do lub z pracy. Ustawa uwzględnia również możliwość krótkich, uzasadnionych przerw (np. na odebranie dziecka z przedszkola), a pracownik nie musi pokonywać najkrótszej drogi pomiędzy domem, a firmą, lecz drogę dla niego najdogodniejszą, czyli np. taką, którą pokona najniższym kosztem.

Co zrobić, jeśli odniosłeś wypadek?

Przede wszystkim powinieneś jak najszybciej powiadomić o zdarzeniu pracodawcę – najlepiej niezwłocznie lub kiedy ustąpią przeszkody, które to uniemożliwiają. Następnie pracodawca ma 14 dni od dnia otrzymania informacji o zdarzeniu, na sporządzenie karty wypadku, której wzór musi być zgodny z rozporządzeniem ministra pracy i polityki społecznej (Dz.U. z 2013 r. poz. 924). Pracodawca musi również ustalić, czy rzeczywiście doszło do wypadku w drodze do lub z pracy. Kolejnym jego obowiązkiem jest skompletowanie niezbędnych oświadczeń i dowodów, bo to od nich zależy, czy pracownik otrzyma świadczenie odszkodowawcze i w jakiej wysokości.

Jeśli rzeczywiście doszło do wypadku w drodze do pracy lub z pracy, przysługuje ci:

• • Wynagrodzenie i zasiłek chorobowy – wynagrodzenie jest wypłacane przez 33 dni przez pracodawcę, a od 34. dnia pracownik otrzymuje zasiłek chorobowy z ZUS-u. Wyjątek stanowią firmy zatrudniające mniej niż 30 pracowników – wtedy przez 33 dni środki również wypłaca ZUS. Oba świadczenia wypłacane są w wysokości 100 proc. podstawy wymiaru zasiłku.

• • Świadczenie rehabilitacyjne – jeśli po pełnym okresie zaliczkowym, który wynosi 182 dni, pracownik nadal jest niezdolny do wykonywania swoich obowiązków zawodowych, a dalsze leczenie może mu umożliwić powrót do pracy, to wówczas przysługuje mu świadczenie rehabilitacyjne. ZUS przyznaje je na maksymalnie 12 miesięcy, ale generalnie na okres niezbędny do przywrócenia pracownikowi zdolności do pracy. Przysługuje ono w wymiarze 90 proc. podstawy wymiaru zasiłku chorobowego za okres pierwszych 3 miesięcy i 75 proc. podstawy wymiaru zasiłku chorobowego za pozostały okres.

• Renta z ZUS-u – przysługuje w przypadku, gdy ZUS stwierdzi, że pracownik jest stale niezdolny do pracy. Jeśli chodzi o osoby, które uległy wypadkowi w drodze do pracy lub z pracy, nie ma obowiązku spełnienia warunku posiadania odpowiedniego stażu składkowego i nieskładkowego. Osoba, której przysługuje renta z ZUS-u, może dodatkowo otrzymać rentę szkoleniową i dodatek pielęgnacyjny. Taki pracownik otrzyma rentę szkoleniową, jeśli uzyska on orzeczenie o celowości przekwalifikowania zawodowego wynikającą z niezdolności do wykonywania dotychczasowego zawodu.

Taki pracownik nie otrzyma jednak jednorazowego odszkodowania, które jest przyznawane jedynie z ubezpieczenia wypadkowego i wypadków w trakcie pracy.